In Search of New Paradigms in Multiculturalism Debates: Introduction to Özensel’s Rope Culture Model

Abstract

Multiculturalismis one of the much-debated issues in the social sciences. Besides theoreticalbackground of the concept, there are also different multiculturalism modelskeep also practical dimensions. For example, models like Melting Pot, CulturalMosaic, Salad Bowl, etc. are generally referred when dealing with multiculturalimplementation within nations states. These are generally based on thesocio-political and cultural background of Western World, specifically the USand Canada. Of course, multiculturalism models abovementioned could partlydepict the implementations that would be evaluated as “multiculturalist” innon-Western societies. However, unique historical, cultural, politicalbackground of some of the non-Western countries and geographies encouragesocial scientists to develop original multiculturalism models. In the light ofthe arguments given above, current study proposes to shed light on one of thenewly developed multiculturalism models, so-called Rope Culture, by one of theTurkish sociology professors, Ertan Özensel. To introduce shortly, Özenselrecognized rope as a material that consists of many thinner strands. Thesestrands represent ethnic cultures living in the Middle East and Turkey. Özenselbelieves that despite many problems among these ethnic and religious groups,historical legacy among them create a strong rope and the power of this rope isbased on the power of unity. On the other hand, rope culture is the firstmulticulturalism model that centers on a ‘religion’, specifically Islam, unlikethe other mainstream models that are based on secular notion and theories.

Çokkültürlülük,sosyal bilimlerde çokça tartışılan konulardan birisidir. Kavramın teorik arkaplanının yanısıra, pratik boyutlara sahip farklı çokkültürlülük modelleri demevcuttur. Örneğin Kültürel Mozaik, Eritme Potası Salata Kasesi gibi modeller ,ulus devletlerin bünyesinde ortaya çıkan çokkültürlülük uygulamalarına yapılanatıflarda kullanılmaktadır. Bunlar, özelde ABD ve Kanada olmak üzere Batıdünyasının sosyo-politik ve kültürel arka planı üzerine inşa edilmiştir.Elbette bu modeler Batı dışı dünyada ortaya çıkan çokkültürlülük uygulamalarınıkısmen betimlemeye yardımcı olmaktadır. Ancak Batı dışı ülkelerin ve coğrafyalarınkendine has tarihi, kültürel ve siyasi arka planı, sosyal bilimcileri yenitürden çokkültürlülük modelleri geliştirmeye teşvik etmektedir. Yukarıdasunulan argümanlar ışığında, mevcut çalışma, bir Türk sosyoloji profesörü olanErtan Özensel tarafından son zamanlarda geliştirilen Halat Kültür adlıçokkültürlülük modeline ışık tutmayı hedeflemektedir. Kısaca tanıtmakgerekirse, Özensel halatı, birçok ince ip tarafından oluşturulan bir materyalolarak kabul eder. Bu ipler Orta Doğu’da ve Türkiye’de yaşayan farklı etnikkültürleri temsil etmektedir. Özensel’e göre, aralarında yaşanan birçokprobleme rağmen bu farklı etnik ve dini gruplar arasında güçlü bir halat gibibir kaderi bir ‘birlik’ mevcuttur. Halatın gücü de bu birliğe bağlıdır. Öteyandan, bu model genelde seküler kavram ve teorileri baz alan diğerçokkültürlülük modellerinden farklı olarak din olgusunu, özelde İslam’ı merkezealan bir modeldir.