Dyskurs spiskologiczny a racjonalność w metajęzyku krytycznym

Abstract

Dyskurs spiskologiczny w przedstawionym tu rozumieniu jest jednym z języków, jakimi w kulturze zachodniej dyskutuje się bądź artykułuje przekonania o świecie współczesnym. Zdaję sobie sprawę, że proponowane przeze mnie podejście do teorii spiskowych może wydawać się miękkie (ba, wręcz "postmodernistyczne") - i że mogłoby być potraktowane jako oznaka zwątpienia w możliwość ich "ostatecznego obalenia". (...) moim zdaniem krytycznemu opisowi i badaniu kultury – zwłaszcza kultury popularnej – nie służy postawa demaskatorska. (...) aby przezwyciężyć motywujący spiskologiczne myślenie nihilistyczny sceptycyzm, zwątpienie w ludzkie działania i dobrą wolę, powinniśmy szukać pozytywnych wyjaśnień zjawisk opisywanych przez teorie spiskowe. To samo dotyczy metajęzyka: może zamiast oceniać ludzi jako głupich, naiwnych, a w najlepszym razie leniwych – spojrzeć na kulturę jako wyznaczaną przez język przestrzeń życia. Wtedy badania nad nią przyniosą coś więcej niż wątpliwą satysfakcję, że jest istotnie tak źle jak się spodziewaliśmy.