Natura i struktura tożsamości osoby. Analiza problemu na przykładzie wybranych prac G.W. Leibniza

Abstract

Artykuł stanowi zmodyfikowaną wersję pracy licencjackiej napisanej przeze mnie w roku
 2015, której promotorem był dr hab. Bogusław Paź.

The main aim of this paper is to reconstruct G. W. Leibniz’s view on nature and
 structure of human identity. For this purpose selected writings of the author and of
 several other philosophers whose impact on his conclusion was the most noticeable are
 exploited. Analysis of these sources in relation to Leibniz’s whole monadological system
 provides us with the explication of human identity in his anthropology.
 In the first part the author concentrates on the historical background of a reflection
 on the notion of nature, which in Leibniz’s philosophy constitutes the basis of human
 identity. The Hanoverian philosopher, as the author claims, continues Aristotle’s thought
 on this issue. Afterwards a basic individual being – monad – is presented. Through the
 monad the German philosopher managed to unite two – seemingly opposing – perspectives:
 substancial (aristotelism) with “consciously-reflective”, which is synonymous with
 Descartes’ cogito.
 In the second part the author introduces the concept of the human person, which
 indicates such features as rationality, substantiality and individuality. From the latter
 flows such characteristics of personhood as uniqueness, distinctiveness and incommunicability. Even though this classical interpretation of the person was deconstructed
 by Descartes, the author shows that the monadic subject did not lose the attributes
 Leibniz’s processors wrote about.
 In the third part the author presents John Locke’s interpretation of the human
 identity described in his opus magnum – An essay concerning human understanding, in
 opposition to which Leibniz developed his own theory. In the fourth part the structure
 of human identity in the interpretation of the German is presented. The author of this
 paper particularly focuses on the characteristics of its two dimensions: real identity and
 moral identity. At the end, in the fifth part, the epistemological foundation of Leibniz’s
 anthropology: perception, apperception and reflection, its specifics and the relation to
 two levels of human identity presented in Nouveaux essais sur l’entendement humain are
 explored.

Adrianna Senczyszyn, studentka Uniwersytetu Wrocławskiego

Uniwersytet Wrocławski

Arystoteles, Metafizyka, oprac. M. Krąpiec, A. Maryniarczyk na podst. tłum. T. Żeleźniaka,
 TN KUL, Lublin 1996.

Behan D., Locke on person and personal identity, „Canadian Journal of Philosophy” 1979, 9 (1).

Bobro M., Is Leibniz’s theory of personal identity coherent?, „The Leibniz Review” 1999 (9).

Boecjusz, Traktaty teologiczne, tłum. R. Bielak, A. Kijewska, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.

Chudy W., Hegla dwa pojęcia wolności a współczesny kryzys kultur, „Człowiek w kulturze” 1997, t. 9.

Chudy W., Refleksja a poznanie bytu: refleksja „in actu exercito” i jej funkcja w poznaniu metafizykalnym, TN KUL, Lublin 1984.

Chudy W., Rozwój filozofowania a pułapka refleksji: filozofia refleksji i próby jej przezwyciężenia,
 TN KUL, Lublin 1995.

Descartes R., Medytacje o pierwszej filozofii, tłum. M. i K. Ajdukiewiczowie, Wydawnictwo
 Antyk, Kęty 2001.

Descartes R., Zasady filozofii, tłum. I. Dąmbska, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.

Gilson É., Duch filozofii średniowiecznej, tłum. J. Rybałt, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1958.

Grosholz E., Descartes and the Individuation of Physical Objects, w: Individuation and identity in early modern philosophy, State University Press of New York, Albany 1994.

Gut P., Spinoza o naturze ludzkiej, TN KUL, Lublin 2011.

James W., The principles of psychology, Encyclopediae Brittanica, Chicago 1984.

Koszkało M., Indywiduum i jednostkowienie. Analiza wybranych fragmentów Jana Dunsa Szkota, TN KUL, Lublin 2003.

Kulstad M., Leibniz on Apperception Counsciousness and Reflection, Philosophia Verlag, Munich 1991.

Leibniz G.W., De ipsa natura sive de vi insita actionibusque creaturarum, pro dynamicis suis confirmandis illustrandisque, w: Die philosophischen Schriften von G.W. Leibniz, ed. C. I. Gerhardt, Weidmann, Berlin 1875–1890, nachdruck: Hildesheim und New York 1978.

Leibniz G.W., Nowe Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, przeł. I. Dąmbska, Wydawnictwo
 Antyk, Kęty 2001.

Leibniz G.W., O ostatecznym źródle rzeczy, tłum. Juliusz Domański, w: tenże, Wyznanie wiary filozofa, Rozprawa metafizyczna, Monadologia, Zasady natury i łaski oparte na rozumie oraz inne pisma Leibniza, red. S. Cichowicz, PWN, Warszawa 1969.

Leibniz G.W., O samej naturze, czyli o sile wszczepionej i działaniach istot stworzonych, tłum. K. Krauze-Błachowicz, w: tenże, Pisma z metafizyki natury, red. S. Blandzi, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1999.

Leibniz G.W., Polemika z Clarkiem. Piąte pismo Leibniza, tłum. S. Cichowicz, H. Krzeczkowski, w: tenże, Wyznanie wiary filozofa, Rozprawa metafizyczna, Monadologia, Zasady natury i łaski oparte na rozumie oraz inne pisma Leibniza, red. S. Cichowicz, PWN, Warszawa 1969.

Leibniz G.W., Rozprawa metafizyczna, tłum. Juliusz Domański, w: tenże, Wyznanie wiary filozofa, Rozprawa metafizyczna, Monadologia, Zasady natury i łaski oparte na rozumie oraz inne pisma Leibniza, red. S. Cichowicz, PWN, Warszawa 1969.

Leibniz G.W., Manadologia, tłum. Juliusz Domański, w: tenże, Wyznanie wiary filozofa,
 Rozprawa metafizyczna, Monadologia, Zasady natury i łaski oparte na rozumie
 oraz inne pisma Leibniza, red. S. Cichowicz, PWN, Warszawa 1969.

Leibniz G.W., Korespondencja z Antoine’e Arnauldem, tłum. Stanisław Cichowicz, Jerzy
 Kopania, PWN, Warszawa 1998.

Leibniz G.W., Nouveaux essais sur l’entendement humain, par l’auteur du système de
 l’harmonie prèètabile, w: Gottfried Wilhelm Leibniz. Opera Philosophiaca, quae
 exstant latina, gallica, germanica omnia, ed. J. E. Erdmann, Eichler, Berolini
 1840.

Locke J., An Essay Concerning Human Understanding, ed. Kenneth P.Winkler, Hackett
 Publishing Company, Indianapolis 1996.

Locke J., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B. Gawęcki, PWN, Kraków
 1966.

Paź B., Monada, czyli człowiek w Leibnizjańskim świecie, „Przegląd Filozoficzny” R. 18:
 2009, (71).

Paź B., Apercepcja (hasło), w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk,
 Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2000, t. 1.

Scheffler S., Leibniz on Personal Identity and Moral Personality, „Studia Leibnitiana”
 1976 (2).

Witkowski L., O problemie tożsamości osobowej w filozofii, Część I: J. Locke i G.W.
 Leibniz, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne.
 Filozofia” 1990, (197).

Theil U., The Early Modern Subject: Self-Consciousness and Personal Identity from
 Descartes to Hume, Oxford University Press, New York 2014.

Theil U., Leibniz and the concept of Apperception, „Archiv f¨ur Geschichte der Philosophie”
 1994.

169-189