SİYAH KALEM YAPITLARINDAKİ ŞAMANİST VE İSLAMİ ÖĞELER ÜZERİNE NOTLAR

Abstract

Topkapı Sarayı Hazine kitaplığında muhafaza edilen Mehmet Siyah Kalem imzalıresimler, Fatih devrinin Osmanlı minyatürlerinden farklı üslup ve konu anlayışı ile betimlenmiştir.Çeşitli tiplerin bir araya getirilerek kurgulandığı eserler, yine çeşitli janrlardan oluşan günlükyaşam ve göç sahneleri, din dışı veya dini kompozisyonlar, dans, müzik, eğlence, vb. tasvirleriçermektedir. Bu tasvirler arasındaki Şamanist ve İslami öğelerin tespitini amaçlayançalışmamızda, Türklerde minyatür sanatının İslam öncesi ve sonrasındaki gelişim çizgisi iki altbaşlıkta ana hatlarıyla anlatılarak, Türk minyatür ekolü hakkında bilgiler verilmeye çalışılmış;ayrıca, İran coğrafyasının sanat üslubunun da genel karakterine değinilmiştir. Mehmet SiyahKalem imzalı resimlerin böylece esin kaynağı olan sınırlar belirlenmeğe çalışılırken, şimdiyekadar çok yönlü bakışla ele alınan söz konusu eserler, asıl çalışma konumuzu oluşturan dinisahneler içerisindeki Şamanik ve İslami öğeler üzerinden incelenmiştir.