İBN HALDUN'UN İSRAİLOĞULLARI TARİHİNE YÖNELİK YAKLAŞIMI: ASABİYYE KAVRAMININ SEÇİLMİŞLİK FİKRİNE UYGULANMASI

Abstract

İbn Haldun, meşhur Mukaddime’sinde, toplumların yükseliş ve gerileyiş/çöküş evrelerini, merkezinde “asabiyye” kavramının yer aldığı kendi kapsamlı tarih ve toplum teorisiyle açıklamaktadır. Bu teorisini İslam öncesi dinlerin, özellikle de Yahudi dininin temel konularına da uygulamaktadır. Bu makale İbn Haldun’un, asabiyye kavramı aracılığıyla İsrailoğulları tarihine yönelik yorumunu ele almayı ve bu yorumun, İsrailoğulları’nın seçilmişliği fikriyle bağlantılı görünen bazı çağrışımlarını gün ışığına çıkarmayı amaçlamaktadır. Bunu yaparken İbn Haldun’un İsrailoğulları’na yönelik açıklamaları ve bu bağlamda kullandığı asabiyye kavramı ile Baruch Spinoza’nın seçilmişlik yorumu arasındaki bazı benzerliklere de dikkat çekilmektedir.