An Online Training Program for Gifted Children's Parents in Turkey

Abstract

ProblemStatement: Turkeybegan studies of gifted education relatively recently in comparison with othercountries and these studies are focused more to the education of giftedchildren and their teachers instead of parents. Guiding and educating theparents of gifted students has recently been put into practice in our country whileno matter how qualified a curriculum is, one will never reach the ultimate goalof education unless parent education is included. Therefore, studies focused onparent education and guiding of gifted students are vital need of gifted educationin Turkey.Purpose of theStudy: The aim ofthe paper was to increase the awareness levels of gifted children's parentsabout giftedness via distance education.Method: In total154 parents, who have children at age 6-8, were interested with the study. 40(31 mothers, 9 fathers) of them participated regularly in the training. Onegroup pretest-posttest experimental model was used. Topics such identificationof giftedness, intelligence, developmental aspects, perfectionism, depression,motivation, and educational preventions were covered in 8 sessions.Findings andResults: The effectsof training, measured by the Scale of Awareness of Gifted Children's Parents.Results showed that parents' awareness increased significantly (t=5.29, p<.001) in total. However in some sub-scales there were not significantdifferences, the mean scores of the post-tests were higher than the pre-tests. Conclusion and Recommendations: Inconclusion, since gifted education field is growing in Turkey, it is veryimportant to inform parents about their children's needs. Results showed thatdistance education is a practical and economical way to achieve that goal. Theresearchers due to very positive feedbacks about the study can recommend to dofurther studies with bigger sample from all over the country. In addition, forfurther studies more comprehensive questionnaire may be developed to evaluatethe effects of the training program in a better way.

Problem Durumu: Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi, Türkiye'de son on yıldırderinlemesine araştırılmaya başlanmış olan bir konudur (Sak, 2011). Alan yazınincelendiğinde bu araştırmaların büyük bir çoğunluğunun üstün zekâlı çocuklarınözellikleri, eğitimleri, tanılanmaları ve normal zihinsel düzeyinde olanyaşıtlarıyla çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılmaları üzerindeyoğunlaştığı görülmektedir (Davaslıgil, 2004; Köksal, 2007; Leana, 2009;Leana-Taşcılar & Kanlı, 2014; Özyaprak, 2013). Yapılan bu araştırmalar alanyazında üstün zekâlı ve yetenekli çocukların öğretmenleri ve velileriyle ilgiliderinlemesine araştırmalara ihtiyaç duyulduğunu göstermiştir. Bu çocuklarınöğretmenlerinin hangi özelliklere sahip olması gerektiğine ilişkinaraştırmalar, ailelerle ilgili araştırmalara kıyasla daha çok sayıdadır. Üstün zekâlıve yetenekli çocukların anne babalarına yönelik sınırlı sayıdaki araştırmanındaha çok ebeveyn tutumları ya da anne babaların özelliklerine yoğunlaştığıdikkati çekmektedir. Anne babalara çocuklarının özellikleri hakkındabilgilendirici ve farkındalıklarını arttıracak eğitim çalışmaları ise oldukçasınırlıdır. Oysa pek çok eğitim seminerinden sonra anne-babalar her zaman çokfaydalandıklarından bahsetmekte ve bu eğitim seminerlerinin devamlı olmasınıtalep etmektedirler. Bununla birlikte sürekli seminerlere katılmak özelliklebüyük ve kalabalık şehirlerde her zaman mümkün değildir. Uzaktan eğitim,dezavantajları olmasına karşın, eğitim vermek için pratik ve ekonomik biryöntemdir.Araştırmanın Amacı: Bahsedilen üstün zekâlı veyetenekli çocukların anne babalarına yönelik sınırlı eğitim açığını kapatmakadına mevcut araştırmada üstün zekâlı çocukların ebeveynlerinin çocuklarıylailgili farkındalıklarını arttırıcı bir eğitim programı hazırlamak ve programınetkililiğini sınamak amaçlanmıştır. Üstün zekâlı popülasyon çok küçüktür veTürkiye’nin farklı illerine dağılmış bulunmaktadır. Bu bağlamda farklıbölgelerdeki ebeveynlere ulaşabilmek adına uzaktan eğitim imkânındanfaydalanmanın çok kıymetli bir atılım olacağı düşünülmüştür. Araştırmanın Yöntemi: Bu doğrultuda, pek çok farklı kurum ve kuruluş aracılığıyla üstün zekâlı veyetenekli çocukların anne babalarına ulaşılmıştır. E-mail aracılığıyla ulaşılan154 kişiden 40'ı sanal eğitimlere devamlı olarak katılmıştır. Bu bireylerden31'i (%77.5) anne, 9'u ise (22.5) babadır. Araştırmada tek grup öntest-sontestdeneysel model uygulanmıştır ve ilk iki yazar tarafından hazırlanan eğitimprogramının etkililiği sınanmıştır. Sekiz oturumdan oluşmakta olan sanal eğitimprogramında ebeveynler zekâ ve üstün yetenek, üstün zekâlı çocuklarınözellikleri ve tanılanması, üstün zekâlı çocuklarda mükemmeliyetçilik, üstün zekâlıçocuklarda depresyon, üstün zekâlı çocuklarda beklenmedik başarısızlık vemotivasyon, yaratıcılık ve üstün zekâlı çocukların eğitimleri konularındabilgilendirilmişlerdir. Her oturum yaklaşık olarak 1 saat sürmüş ve her oturumsonunda 10-15 dakikalık soru sormak için zaman verilmiştir. Oturum saatleri,eğitim başlamadan önce katılacak ebeveynlere en uygun saatler saptanarakbelirlenmiş ve akşam saatlerinde gerçekleştirilmiştir. Her seans esnasında üçaraştırmacı da hazır bulunmuş, ikisi eğitimi verirken, üçüncü araştırmacıteknik destek sağlamıştır. Programın etkililiği Afat (2013), tarafındangeliştirilen Üstün Zekâlı Çocuğu OlanEbeveynlerin Farkındalıkları Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Ölçek, ToplamPuan, Stres, Mükemmeliyetçilik, Motivasyon ve Sorumluluk olmak üzere toplam beşalt boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin bu araştırmadaki toplam iç tutarlık Cronbach'sAlpha değeri .95 olarak bulgulanmıştır. Diğer alt boyutların iç tutarlıkkatsayıları sırasıyla .92, .62, .94 ve .65 olarak bulgulanmıştır.AraştırmanınBulguları: Araştırmada elde edilen öntest-sontest eşleştirmeli t-testi sonuçları, verilen sanal eğitim programı sayesinde, ebeveynlerin üstün zekâlıçocuklarıyla ilgili farkındalıklarının anlamlı bir şekilde arttığınıgöstermektedir (t=5.29, p<.001). Bununla birlikte alt boyutlar ayrı ayrıdeğerlendirildiğinde Stres alt boyutunda  öntest ve sontest puanları arasındaistatistiksel olarak anlamlı farklık (t=2.88, p< .01) saptanırken; diğer altboyutların öntest ve sontest puanları arasındaki puan ortalamalarıfarklılaşmakla birlikte anlamlılık derecesine ulaşamadıkları görülmektedir.Uzaktan eğitimlere katılan ebeveynlerin olumlu geri bildirimleri de dikkatealınarak çalışmada sunulmuştur. Ebeveynler, uzaktan eğitim aracılığıyla sunulaneğitimden sonra, üstün zekâlı çocuklarının sorunlarıyla ilgili daha çokakademik bilgiye sahip olduklarını, ihtiyaçlarının daha çok farkınavardıklarını, günlük iş yoğunluğu arasında farklı mekânlara gitmeye fırsatbulamadıklarından eğitimlere katılamadıklarını, dolayısıyla uzaktan eğitimaracılığıyla verilen eğitimlerden faydalandıklarını belirtmişlerdir. Araştırmanın Sonuçlarıve Önerileri: Bu araştırma, ülkemizde yeni gelişmekte olan bu alandaebeveynleri bilgilendirme konusunda sanal eğitim desteği sunan ilk çalışmadır.Araştırma, bir ön çalışma olarak düşünülmekte ve ülke genelindeki ebeveynlereulaşmayı hedefleyen ileriki araştırmalara yol gösterici olacağı umutedilmektedir. Uzaktan eğitimin kendine göre artıları ve eksileri olmaklabirlikte, ülkemizde yeni gelişmekte olan bir alan olan üstün zekâlı çocuklarınebeveynlerinin eğitiminde ve farkındalıklarını arttırmada önemli bir roloynayabileceği düşünülmektedir. İleriki çalışmalarda, daha fazla oturumdan vedaha kapsamlı olan eğitim seanslarından oluşacak olan programlarınetkililiğinin sınanması önerilmektedir. Buna ek olarak, ebeveynlerin uzaktaneğitim programıyla ilgili geri bildirimlerinin nitel araştırma yöntemleriyle dedeğerlendirilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir. Benzer eğitimseminerleri, ülkenin dört bir yanında hizmet vermekte olan ancak çalıştıklarışehirlerde eğitim alma imkânları olmayan öğretmenler için de düzenlenmesininfaydalı olacağına inanılmaktadır.