Hasta Hakları Bilgi Düzeyi ile Hasta Güçlendirme Arasındaki İlişki
Author(s)
Kaya, NazlıKeywords
hasta haklarıPatient rights, patient empowerment, patient participation, patient-centeredness, self-management, health literacy
hasta güçlendirme
hasta katılımı
hasta odaklılık
öz yönetim
sağlık okuryazarlığı
Full record
Show full item recordOnline Access
http://hdl.handle.net/11655/4310Abstract
Patient rights knowledge level refers to the patients’ level of knowledge of the legislation that regulates the processes that patients engage with health care facilities. With regard to both patients and health care providers, the goals of increasing the knowledge levels of the patient by correct inputs during the treatment processes and getting the patients to be more included in the decisions during the treatment process are becoming increasingly important. In relation to this topic, the concept of patient empowerment has been expressed in terms of patient participation, self-management, patient-centeredness and health literacy concepts. With a limited number of studies conducted on patient rights in our country, it is seen that the issue of patient empowerment is a new concept. For this reason, it is planned to contribute to the national literature through this study. In this context, "The Relationship Between Patient Rights Knowledge Level and Patient Empowerment" is revealed by using the "Patient Empowerment Scale" developed by Small et al. and used in eight different countries such as Spain, Portugal, Canada, USA, Belgium and China. The study covers patients over 18 years of age who receive long-term care services (diabetes, asthma, cholesterol, blood pressure and congenital heart disease patients) from public and private hospitals operating in Istanbul. Since the detailed statistics on the related diseases were not available, the population of this study was accepted as people over 18 years of age residing in Istanbul. A questionnaire consisting of three sections was applied to the participants.A total of 661 questionnaires were evaluated in this study. As a result of the analyses, a positive correlation between the level of patient rights knowledge and patient empowerment was found (p<0.05). It was also found that the participants’ knowledge levels of patient rights had a positive effect on patient empowerment. Despite the higher knowledge level of patient rights observed in patients receiving health care services from public hospitals compared to those receiving healthcare services from private hospitals, patients receiving healthcare services from public hospitals showed less participation to the statements in the patient empowerment dimension. This result is thought to be due to the fact that the communication between the patients and healthcare workers in private hospitals is stronger, and particularly due to the fact that the relevant treatment and applications are performed more successfully as a result of beter information provided to the patient and the patient being included in the process.KABUL VE ONAY i BİLDİRİM ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii ETİK BEYAN iv TEŞEKKÜR v ÖZET vi ABSTRACT vii İÇİNDEKİLER viii KISALTMALAR DİZİNİ x TABLOLAR DİZİNİ xi ŞEKİLLER DİZİNİ xiii GİRİŞ 1 1.BÖLÜM: HASTA HAKLARI 3 1.1. İNSAN HAKLARI 3 1.1.1. İnsan Haklarının Tanımı ve Özellikleri 3 1.1.2. İnsan Haklarının Tarihçesi 4 1.2. SAĞLIK HAKKI 9 1.3. HASTA HAKLARI 11 1.3.1. Hasta Haklarının Tanımı 11 1.3.2. Hasta Haklarının Tarihsel Gelişimi 12 1.4. HASTA HAKLARININ BOYUTLARI 21 1.4.1. Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı 21 1.4.2. Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı 23 1.4.3. Hasta Haklarının Korunması 25 1.4.4. Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızası 26 1.4.5. Tıbbi Araştırmalar 30 1.4.6.Diğer Haklar 31 2. BÖLÜM: HASTA GÜÇLENDİRME 33 2.1. GÜÇLENDİRME KAVRAMI 33 2.2. HASTA GÜÇLENDİRME 34 2.2.1.Hasta Güçlendirmenin Gelişim Süreci 36 2.3. HASTA GÜÇLENDİRMEYLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR 39 2.3.1. Hasta Katılımı 39 2.3.2. Öz Yönetim 40 2.3.3. Hasta Odaklılık 42 2.3.4. Sağlık Okuryazarlığı 45 2.4. HASTA GÜÇLENDİRMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 47 2.5. HASTA GÜÇLENDİRMENİN ÖNEMİ 52 3. BÖLÜM: GEREÇ VE YÖNTEM 57 3.1. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ 57 3.2. VERİ TOPLAMA YÖNTEMİ 59 3.3. ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ 60 3.4. ARAŞTIRMA MODELİ VE HİPOTEZLERİ 61 3.5. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI 62 3.6. VERİLERİN ANALİZİ 62 4.BÖLÜM : BULGULAR VE TARTIŞMA 64 4.1. GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ANALİZLERİ 64 4.1.1. Geçerlilik Analizi 64 4.1.2.Güvenilirlik Analizi 69 4.2. TANIMLAYICI BULGULAR 70 4.3. HİPOTEZLERE İLİŞKİN BULGULAR 73 SONUÇ VE ÖNERİLER 93 KAYNAKLAR 96 EK-1: Anket Formu 103 EK-2: İzin Yazısı - Hasta Güçlendirme Ölçeği 108 EK-3: Etik Kurul Onayı – Hacettepe Üniversitesi 109 EK-4: Etik Kurul Onayı – Okan Üniversitesi 110 EK-5: Anket Uygulama İzni – Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu 111 Ek-6: Orijinallik Formu 112 Ek-7: Orijinallik Raporu 113 Ek-8: Özgeçmiş 114 ÖZGEÇMİŞ 114
Hasta hakları bilgi düzeyi; hastaların sağlık kurumları ile yürüttükleri süreci düzenleyen mevzuata ait bilgi düzeylerini ifade etmektedir. Hem hastalar hem de sağlık hizmeti sunucuları açısından hastalara tedavi süreçlerinde yapılacak katkılarla bilgi düzeylerinin arttırılması ve hastanın tedavi sürecindeki kararlara katılmasına ilişkin amaçlar gün geçtikçe daha önemli hale gelmektedir. Konuyla ilgili olarak hasta güçlendirme kavramı; hasta katılımı, öz yönetim, hasta odaklılık ve sağlık okuryazarlığı kavramları açıklanarak ifade edilmiştir. Hasta hakları konusunda sınırlı sayıda da olsa Türkiye’de yapılan çalışmalara rastlanmakla birlikte, hasta güçlendirme konusunun yeni bir kavram olduğu görülmektedir. Bu nedenle yapılan araştırma ile ulusal literatüre katkı sunulması planlanmaktadır. Bu kapsamda Small ve arkadaşları tarafından geliştirilen ve İspanya, Portekiz, Kanada, ABD, Belçika ve Çin gibi sekiz farklı ülkede kullanılan “Hasta Güçlendirme Ölçeği” kullanılarak “Hasta Hakları Bilgi Düzeyi İle Hasta Güçlendirme Arasındaki İlişki”nin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Araştırma, İstanbul’da faaliyet gösteren kamu ve özel hastanelerden uzun dönem bakım (diyabet, astım, kolesterol, tansiyon ve konjenital kalp hastaları) hizmeti alan 18 yaş üzeri hastaları kapsamaktadır. İlgili hastalıklara ilişkin ayrıntılı istatistiklere ulaşılamadığı için araştırmanın evreni olarak İstanbul’da ikamet eden 18 yaş üzeri kişiler kabul edilmiştir. Araştırma kapsamında bulunan katılımcılara üç bölümden oluşan anket uygulanmıştır. Toplamda 661 anket değerlendirmeye alınmıştır. Analizler sonucunda; hasta hakları bilgi düzeyi ile hasta güçlendirme arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca kişilerin hasta hakları bilgi düzeylerinin hasta güçlendirme üzerinde pozitif yönlü bir etkisinin de olduğu saptanmıştır. Kamu hastanelerinden hizmet alanların özel hastanelerden hizmet alanlara göre hasta hakları bilgi düzeylerinin daha yüksek bulunmasına rağmen hasta güçlendirme boyutundaki ifadelere daha az katılım göstermişlerdir. Bu sonucun ortaya çıkmasında özel hastanelerdeki sağlık çalışanı ile hasta arasındaki iletişimin daha güçlü olması özellikle bilgilendirme ve hastanın sürece dahil edilmesi ile ilgili uygulamaların daha başarılı gerçekleştiriliyor olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Date
2018-02-15Type
masterThesisIdentifier
oai:dspacedemo.hacettepe.edu.tr:8080:11655/4310Kaya, Nazlı, Hasta Hakları Bilgi Düzeyi İle Hasta Güçlendirme Arasındaki İlişki, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018
http://hdl.handle.net/11655/4310
Copyright/License
info:eu-repo/semantics/closedAccessCollections
Related items
Showing items related by title, author, creator and subject.
-
Desde el Cabo de Hornos hasta Quito con la Biblia : Andrés Murray Milne, Agente General de la Sociedad Bíblica America en Argentina, Uruguay, Paraguay, Bolivia, Chile, Perú y Ecuador : un relato muy incompleto de sus extensos viajes y trabajos en la América del Sud durante su ministerio desde 1864 hasta 1907Princeton Theological Seminary Library; Milne, Inés (Buenos Aires : Libreria "La Aurora,", 1944-01-01)Translation of: From Cape Horn to Quito with the Bible
-
Hasta Hakları Bilgi Düzeyi ile Hasta Güçlendirme Arasındaki İlişkiIşık, Oğuz; Sağlık Yönetimi; 240885; Kaya, Nazlı (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018-02-15)Patient rights knowledge level refers to the patients’ level of knowledge of the legislation that regulates the processes that patients engage with health care facilities. With regard to both patients and health care providers, the goals of increasing the knowledge levels of the patient by correct inputs during the treatment processes and getting the patients to be more included in the decisions during the treatment process are becoming increasingly important. In relation to this topic, the concept of patient empowerment has been expressed in terms of patient participation, self-management, patient-centeredness and health literacy concepts. With a limited number of studies conducted on patient rights in our country, it is seen that the issue of patient empowerment is a new concept. For this reason, it is planned to contribute to the national literature through this study. In this context, "The Relationship Between Patient Rights Knowledge Level and Patient Empowerment" is revealed by using the "Patient Empowerment Scale" developed by Small et al. and used in eight different countries such as Spain, Portugal, Canada, USA, Belgium and China.
 The study covers patients over 18 years of age who receive long-term care services (diabetes, asthma, cholesterol, blood pressure and congenital heart disease patients) from public and private hospitals operating in Istanbul. Since the detailed statistics on the related diseases were not available, the population of this study was accepted as people over 18 years of age residing in Istanbul. A questionnaire consisting of three sections was applied to the participants.A total of 661 questionnaires were evaluated in this study. As a result of the analyses, a positive correlation between the level of patient rights knowledge and patient empowerment was found (p<0.05). It was also found that the participants’ knowledge levels of patient rights had a positive effect on patient empowerment. Despite the higher knowledge level of patient rights observed in patients receiving health care services from public hospitals compared to those receiving healthcare services from private hospitals, patients receiving healthcare services from public hospitals showed less participation to the statements in the patient empowerment dimension. This result is thought to be due to the fact that the communication between the patients and healthcare workers in private hospitals is stronger, and particularly due to the fact that the relevant treatment and applications are performed more successfully as a result of beter information provided to the patient and the patient being included in the process.
-
Desde el Cabo de Hornos hasta Quito con la Biblia : Andrés Murray Milne, Agente General de la Sociedad Bíblica America en Argentina, Uruguay, Paraguay, Bolivia, Chile, Perú y Ecuador : un relato muy incompleto de sus extensos viajes y trabajos en la América del Sud durante su ministerio desde 1864 hasta 1907Milne, Inés. (Buenos Aires : Libreria "La Aurora," 1944.Princeton Theological Seminary Library, 1944)