XVI. Yüzyıl Osmanlı Ahlak Felsefesinin Köklerini İlkçağ’da Aramak: Aristoteles ve Kınalızâde Ali’de Aile Ahlakı

Abstract

ÖzM.Ö. 384-322 yılları arasında yaşamış bir Antik Yunan filozofu olan Aristoteles,birçok bilimin olduğu gibi ahlak felsefesinin de kurucusu sayılmaktadır. Onunortaya koyduğu düşünceler kendisinden sonra sadece Batı düşüncesinde değil,Doğu ve özellikle İslam düşüncesinde etkili olmuştur. Söz konusu etkininvarlığı sezilen alanlardan birisi de aile ahlakıdır. Bu bakımdan Aristoteles’indüşüncelerinin kendisinden iki bin yıl sonra yaşamış bir Osmanlı filozofu olanKınalızâde Ali’nin aile ahlakı düşüncesiyle karşılaştırılması bize bu etkininniceliği ve niteliği yanında zamansal boyutu hakkında da önemlibulgular sağlayacaktır. Nitekimyaptığımız inceleme sonunda, her iki filozofun da çok farklı bir zamandiliminde yaşamış olmaları ve aralarında dinî-kültürel büyük farklılıklarolmasına rağmen birçok konuda benzer görüşlere sahip oldukları ve budüşüncelerin temelinde Aristoteles’in olduğu görülmüştür.

AbstractAristotle, an ancient Greek philosopher who livedbetween 384-322 B.C., is considered to be also the founder of moral philosophyas well as of many other sciences. His thoughts have been influential not onlyin Western thought but also in Eastern and especially in Islamic thought. In this respect, the comparison of KinalizadeAli's family ethics thought, an Ottoman philosopher who lived after Aristotleabout two thousand years, with Aristotle's thoughts has given us importantfindings about the quality and quantity dimension of this effect as well as itstemporal dimension. Indeed, at the end of our examination, although the bothphilosophers had lived in very different time periods and they had greatreligious and cultural differences, it was recognized that they have similarviews on many subjects and that Aristotle was the basis of theseconsiderations.