Veberovo shvatanje značaja ratničkog ethosa za nastanak i razvoj islama

Abstract

Sociologija - Klasične sociološke teorije, Sociologija religije / Sociology - Classical Sociological Theories, Sociology of Religion

Predmet rada je analiza Veberovog shvatanja islama kao religije čija je dogma podređena potrebama ratništva. Osnovni cilj je da se pokaže u kojoj meri je pojednostavljeno shvatanje islama kao religije rata obeleženo orijentalizmom. U radu je primenjena teorijska i pojmovna analiza sa naglaskom na istorijsku genezu razvoja konkretnih teorija i religije. Početna tačka istraživanja je redefinisanje orijentalizma na različite vrednosne orijentacije, uključujući i kategoriju umerenog orijentalizma. Uz pomoć teorijskog okvira koji podrazumeva stepenovanje orijentalističkog pristupa, analizirali smo koji segmente Veberovog tumačenja islama možemo svrstati pod kategoriju orijentalizma a koje možemo iskoristiti kao osnovu za sociološko izučavanje islama. Kroz tri različite dimenzije (klasnu, prostorno-političku i etičku), analizirali smo, sa jedne strane, Veberovu idejnu nit razvoja islama kao religije ratnika i, sa druge strane, drugačije interpretacije islama koje obuhvataju i pacifističke komponente islama. Istraživanje o Veberovoj analizi islama omogućilo nam je da na koherentan i sintetičan način istražimo do sada već mnogo puta elaborirane hipoteze o polimorfnosti procesa racionalizacije, eksluzivnosti kohabitacije između protestantizma i kapitalizma, razvoju harizme od magijskog do sekularnog itd, međutim, pružilo nam je mogućnost da otvorimo do sada nedovoljno proučavane teme kao što je Veberovo shvatanje razlike između ortodoksnog islama i sufizma, uticaj Muhamedove državotvorne politike na razvoj koncepta svetog rata, odnos između prakseološkog i soteriološkog itd. Osnovni zaključak disertacije je da Veberovo tumačenje jeste pod uticajem orijentalizma, ali da postoje segmenti koji su objektivno analizirani i koji su heuristički plodni