Βαρδούσια: η τοπιακή και περιβαλλοντική σημασία τους

Abstract

Η διάλεξη αυτή ερευνά την τοπιακή και περιβαλλοντική σημασία των περιοχών NATURA και ιδιαίτερα μίας συγκεκριμένης περιοχής στη δυτική Φωκίδα τα ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ ΟΡΗ. Το πολύ ενδιαφέρον αυτής της περιοχής είναι ότι διασταυρώνονται το ιδιαίτερο κάλλος, η ιδιαίτερη βιοποικιλότητα (περιοχή NATURA, CORINE και Κ.Α.Ζ.) με την ταυτόχρονη πολιτισμική της αξία και την ιδιαίτερη θέση που κατέχει στην ιστορική διαχρονία. Με τα δεδομένα αυτά, η περιοχή των Βαρδουσίων διερευνάται, όχι μόνο ως «φυσικό περιβάλλον», αλλά ως συσχέτιση του φυσικού περιβάλλοντος με την κοινωνική και την πολιτισμική συνθήκη, δηλαδή ως συνθήκη «τοπίου». Επίσης, δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε αυτήν ακριβώς τη σύμπλοκη συνθήκη που χαρακτηρίζει την περιοχή, προσδίδοντάς της τον όρο «κοινωνική» ή «πολιτισμική οικολογία» και η οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει και να στηρίξει τα φυσικά χαρακτηριστικά της βιοποικιλότητας της περιοχής σε συσχετισμό με τις κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες που συνδέονται με αυτά και που περιλαμβάνουν τη σημερινή ζωή των πληθυσμών και ταυτόχρονα την πολιτισμική τους παράδοση και την ιστορία. Αναφέρεται στις έννοιες «κοινωνικό περιβάλλον», «πολιτισμικό περιβάλλον», καθώς και στους όρους «περιβάλλον», «περιβαλλοντική σημασία», «τοπίο» ή «τοπιακή σημασία», «πολιτισμικό τοπίο» και μάλιστα διαστέλλοντάς τους προς την κοινωνική και πολιτισμική κατεύθυνση. Επί πλέον, περιγράφει και αναλύει το φυσικό, το ιστορικό και το δομημένο τοπίο της περιοχής των Βαρδουσίων, καταλήγοντας ότι δεν μπορεί να υπάρχουν συστήματα και μορφές βιοποικιλότητας ανεξάρτητες από τις κοινωνικές και πολιτισμικές ομάδες, οι οποίες έρχονται σε επαφή μαζί τους. Τέλος, εξετάζεται η δυνατότητα αξιοποίησης αυτής της περιοχής με την ταυτόχρονη επισήμανση των αναγκαίων ενεργειών και διαδικασιών, προτείνοντας μάλιστα την ήπια τουριστική ανάπτυξη και γενικώς τη διαχείριση της περιοχής με στόχο την προστασία της υπάρχουσας βιοποικιλότητας, της αισθητικής της αξίας, αλλά και της πολιτισμικής της αξίας, δηλαδή της τοπιακής και περιβαλλοντικής σημασίας της.

This study examines the landscape qualities and environmental importance of the NATURA areas, particularly the Vardousia Mountains in western Focis. The great interest of this region lies in the convergence of the graphical scenery, its notable biodiversity (NATURA region, CORINE and K.A.Z.), its invaluable cultural status, and its perenniality. The Vardousia area is studied taking into consideration the relation of the social and cultural convention alongside the natural landscape character, more specifically as a topographic composition. The study also places special emphasis on the very complex condition that characterizes the area, giving the term "social" or "cultural ecology", addressing the physical characteristics of the biodiversity of Vardousia in relation to the social and cultural conditions associated with them, including the current lifestyle of the indigenous people their cultural tradition and history. The study refers to the concepts of 'social environment', 'cultural environment' and the terms 'environment', 'environmental significance', 'landscape' or 'landscape importance', 'cultural landscape' and even expands them to a social and cultural direction. Moreover, it describes and analyzes the natural, historic and built landscape of Vardoussia concluding that there may not be systems and biodiversity independent from social and cultural groups with which they interact. Finally, the development possibilities of this region are taken into consideration with the simultaneous labeling of the necessary procedures and operations. Mild tourism development and general management in the region are being proposed to protect the existing biodiversity, aesthetic and cultural value, the landscape and the environment.