BUHÂRÎ RÂVİSİ KÂDÎ MÜHELLEB B. EBÛ SUFRE’NİN ENDÜLÜS HADİSÇİLİĞİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Abstract

Kâdî Mühelleb b. Abu Sufre (ö. 435/1044) is a hadith scholar who lived and educated in Andalusia region. He related hadiths from Asîlî and Kâbisî, who are regarded as the most important narrators from Bukhari, through sema method (i.e. by hearing from his/her teacher in person) and made great contributions to “Andalusian Hadith Studies”. In this work, the author, who was rigorous to compose the most reliable hadith texts out of ‘Bukhari Narrations, made a kind of revision of a copy by reviewing the narrations by Asîlî and Kâbisî’. The author has two works called “el-Muhtasaru’nnasîh” and “Şerhu Sahihi’l-Buhârî”. The hadith studies in our country on Andalusia did not mention the name of Mühelleb and his works. Muhelleb is of great significance for “Andalusia Hadith Studies” in two aspects. First, he narrated Bukhari in Andalusia through his scholarly accumulation in such areas like narration, cerh (a systematic study of errors in hadith narrations), ta’dîl (the investigation of whether hadith narrator had any faulty that can harm the trust of authorities). Second, he was a hadith scholar, who lived and got educated in Andalusia following the Muvattâ Hadith narration school and Mâlîkî fiqh tradition. In this article, the place of the author in “Andalusia Hadith Studies” is discussed while his narration from Bukhari and his method will be covered in another article

Kâdî Mühelleb b. Ebû Sufre (ö. 435/1044), Endülüs coğrafyasında yetişen bir hadis âlimidir. Buhârî’nin en önemli râvîleri olarak kabul edilen Asîlî ile Kâbisî’den sema yoluyla hadis rivâyet etmiş, “Endülüs Hadisçiliği”ne önemli katkılar sağlamıştır. “Buhârî Rivâyeti”nin en sahih metnini inşâ etme gayreti içinde olan müellif, Asîlî ile Kâbisî’nin rivâyetlerini gözden geçirmek suretiyle meydana getirdiği eserinde bir nevi nüsha tashihi yapmıştır. Müellifin “el-Muhtasaru’n-nasîh” ve “Şerhu Sahihi’l-Buhârî” adlı iki çalışması vardır. Endülüs üzerine ülkemizde yapılan hadis çalışmalarında Mühelleb’in adından ve söz konusu eserlerinden müstakil olarak bahsedilmemiştir. “Endülüs Hadisçiliği”nde Mühelleb iki açıdan önem arz eder. Birincisi, Asîlî ve Kâbisî gibi üçüncü nesil Buhârî râvîlerinden aldığı rivâyet ve cerh-ta’dîl gibi pek çok ilmî birikimi ile Buhârî’yi Endülüs’te nakletmesidir. İkincisi de, Muvattâ rivâyeti ve Mâlîkî fıkıh geleneği içinde Endülüs’te yetişmiş bir muhaddis olmasıdır. Bu makalede müellifin “Endülüs Hadisçiliğindeki Yeri ve Önemi” incelenecek, Buhârî rivâyeti ile metodu ise ayrı bir makalede ele alınacaktır.